‘De Big Room als slotstuk van de verbouwing van Belastingdienst Apeldoorn past perfect in de nieuwe werkwijze van het Rijk’
Rijkswaterstaat
In de afgelopen vijf jaar zijn alle verdiepingen van Belastingdienst Apeldoorn verbouwd. Het slotstuk van het gebouw was de Big Room van Stationsplein 50: een ruimte met een grote tribune en een podium voor vergaderingen en conferenties. Zwartwoud ontwierp en realiseerde deze ruimte met als belangrijk aspect circulariteit. Hendrik Jan Slothouwer (projectleider bij CFD Belastingdienst) en Eric van Balen (Design Manager) zijn in gesprek over de totstandkoming van deze indrukwekkende ruimte.
- Projectmanagement
- Productontwikkeling
- Productie
- Turn-key realisatie
- Rever
- Boerhof
- Ahrend
'Rijksvastgoedbedrijf heeft gezegd: 'Er mag aan de binnenkant van het pand niks worden aangepast.' We hebben daarom een manier gevonden om het slechts aan te kleden.'
Eric: Onze samenwerking is strikt genomen ontstaan doordat wij een tender hebben gewonnen van Rijkswaterstaat op basis van circulaire productontwikkeling en levering van hoofdzakelijk circulair maatwerk meubilair. Belastingdienst zit in de portfolio van Rijkswaterstaat. We waren de contractpartner voor maatwerk en zo kwamen we met elkaar in contact.
Hendrik-Jan: Het programma was duidelijk: hier wilden we een Big Room hebben met een scherm, een podium en plek voor ongeveer 140 mensen om te zitten. We hebben voor dit project met leveranciers gewerkt in plaats van het projectmatig inrichten via Rijksvastgoedbedrijf. Andere partners waren bijvoorbeeld Rever, Boerhof en Ahrend.
Eric: Circulariteit was natuurlijk het hoofdthema, zoals dat het geval is in de gehele Raamovereenkomst met Rijkswaterstaat. Maar het bijzondere voor ons aan dit project was het feit dat de vraagstelling nog open was en dat er op ontwerpniveau mee moest worden gedacht hoe deze ruimte tot stand kon komen. Er lag natuurlijk wel een Programma van Eisen als uitgangspunt, maar er was nog helemaal geen ontwerp.
Hendrik-Jan: Nee, vanuit de Belastingdienst was echt de vraag: maak ruimte waar 140 mensen in kunnen bijeenkomen. Circulariteit zat inderdaad aan het contract vast. Dat geldt ook voor de andere contractpartners, die moeten ook steeds meer aan circulariteit doen. Maar jullie zijn als bedrijf uitzonderlijk ver in hoe jullie het meenemen in het traject.
Eric: Ik vond het mooi en uitdagend dat dit project echt anders was dan normaal. Omdat het als oplossingsrichting al snel uitkwam op een bijna architectonische ingreep in plaats van een meubel. Strikt genomen mochten we namelijk helemaal niks aan het gebouw aanpassen, of zelfs vastschroeven of lijmen.
Hendrik-Jan: Rijksvastgoedbedrijf heeft inderdaad gezegd: ‘Er mag aan de binnenkant van het pand niks worden aangepast.’ We hebben daarom een manier gevonden om het slechts aan te kleden. Geen interieur slopen, maar eigenlijk meer ‘oppimpen’. Dat maakt het ook mooi dat jullie een meubilair leverancier zijn, die losse inrichting kon doen. Deze ruimte is dusdanig ingericht, dat het losse meubels zijn. Dat zou je misschien niet zeggen van zo’n grote tribune, maar het is en blijft een los meubel.
Eric: Dat is inderdaad best een grote uitdaging, als je het hebt over zulke grote ingrepen in een gebouw. We hebben de enorme wand van bijna zes meter hoog tussen de catering ruimte en de Big Room (voormalige kantine) zodanig geconstrueerd, dat hij zelfstandig zou kunnen staan. Het is een grote scheidingswand, die subtiel geklemd is aan de zijwanden, zonder schroefverbindingen. We hebben met andere woorden een systeem bedacht dat zelfstandig kan staan. We hebben best wat studies gedaan en gezocht naar externe partijen om ons te helpen het idee technisch op te lossen. Hetzelfde geldt voor de tribune: die is als een puzzel in onderdelen naar binnen gesleept, waarbij ook rekening gehouden moest worden met beperkte toegang, namelijk twee openslaande deuren.
Hendrik-Jan: Een heel groot IKEA-pakket!
'De meerwaarde van Zwartwoud zit hem voor mij in de flexibiliteit en geduld in het hele proces, maar nog meer in de creativiteit om te komen tot deze inrichting, als volwaardig interieurontwerper die luistert naar de klantvraag.'
'Alle materialen zijn niet met elkaar verlijmd, dus die kunnen na gebruik allemaal in hun eigen verwerkingsstroom weer worden toegepast.'
Eric: De opdracht gaf ons heel veel vrijheid, en zorgde er tegelijkertijd voor dat we heel goed met het team moesten nadenken over hoe we het gingen aanpakken. Sterkteberekeningen (de tribune staat namelijk pal boven de parkeergarage), ventilatietechnisch, akoestisch, een hele hoop verschillende aspecten namen we mee.
Hendrik-Jan: Vanuit het Rijk wordt ons eigenlijk opgelegd dat wij steeds meer circulair moeten denken en bij alle nieuwe contracten nemen we dat mee. Over de hele lijn, dus niet alleen over meubilair, maar ook over eten en drinken, werkwijze, mobiliteit. Vanuit die gedachte waren we op zoek naar passende partners en zo zijn we met Zwartwoud in contact gekomen. In dit pand vind ik de toepassing van circulariteit goed gelukt, want het is niet verbouwd, het is niet gesloopt, het is eigenlijk gewoon heringericht op alle vlakken.
Eric: Normaal beginnen we met Zwartwoud met de circulaire R-ladder, maar omdat we hier niks mochten slopen en er geen bruikbaar materiaal was, moesten we op zoek naar ‘virgin’ materiaal. We wilden het zo eenvoudig mogelijk maken: het liefst één materiaal, en dan het liefste hout. De Big Room is grosso modo ook gemaakt van hout en bekleed met materialen die separaat van elkaar gerecycled kunnen worden.
Wat je hier veel ziet, zijn PET-vilt panelen, die je er zo af kunt halen. Dat gaat niet in de stroom met houtverwerking. Daarnaast alle vloerbedekking die je ziet, waarbij we rekening moesten houden met akoestiek, is een Cradle to Cradle-gold vloerbedekking die bijna compleet is gemaakt van oude vloerbedekkingen.
Voor de koffiebar hebben we gebruikgemaakt van DIGGELS-bladen: dat is gemaakt van puin van oude gebouwen, en tegels van MOZA, die letterlijk uit oude gebouwen worden vermalen tot nieuwe tegels. En alle materialen zijn niet met elkaar verlijmd, dus die kunnen na gebruik allemaal in hun eigen verwerkingsstroom weer worden toegepast.
Hendrik-Jan: Het proces met Zwartwoud en het projectteam van Belastingdienst samen is goed verlopen, met vanuit onze kant respect voor het geduld van Zwartwoud. We kregen een prachtig ontwerp, daar waren we heel snel uit. Het hielp daarbij dat mijn collega Frits Bovenberg een technisch bouwkundige is, dus je spreekt elkaars taal. Ik ben zelf architect, dus dat gaat ook wat makkelijker in de professionele afstemming. Maar na het ontwerp moesten er allerlei dingen getoetst worden vanuit het Rijksvastgoedbedrijf om te zorgen dat alles contractueel klopt en veilig is en dat heeft lang geduurd in de aanloop.
Er werden nog wat puntjes op de i gezet, en die flexibiliteit van Zwartwoud was ook ontzettend fijn. De uitvoering liep uiteindelijk erg gesmeerd, om ervoor te zorgen dat alles volgens planning binnen kwam. Afgezonderd, want de rest van het pand bleef gewoon in bedrijf.
Eric: We hadden als projectgroep te maken met regelgeving, maar daar konden we inderdaad weinig aan doen.
Hendrik-Jan: We hadden ook een heel strikt budget om ons aan te houden, dus als er iets moest worden veranderd, moest iets anders daarvoor wijken.
Eric: De kers op de taart vond ik wel dat Zwartwoud hier in deze ruimte uiteindelijk een presentatie mocht houden in het kader van ons 100-jarig bestaan.
Hendrik-Jan: Dat geeft inderdaad wel aan hoe de samenwerking is geweest tussen Zwartwoud en de Belastingdienst. Een externe partij in ons pand, dat is heel uitzonderlijk. Maar we hebben die relatie en het vertrouwen opgebouwd en zijn zo blij met het eindresultaat. Dus hebben we gezegd: ‘Dit moet gewoon kunnen.’
Eric: Daar zijn we nog steeds heel dankbaar voor. En het was heel passend dat Thomas Rau, circulair goeroe, hier op dit podium heeft gestaan.
Hendrik-Jan: Dat was erg inspirerend. Het meest trots ben ik toch op het resultaat van de Big Room, met alles wat daaromheen hangt. De samenwerking, maar ook de circulariteit: dat we iets met zijn allen hebben neergezet dat gewoon uniek is en wat er mag zijn. En wat totaal past in waar behoefte aan is in de 2.0 werkwijze van het Rijk: meer thuiswerken, samenkomen, ontmoeten. Dit pand is gewoon klaar voor post-corona.
Eric: Ik vind het gaaf dat alle moeilijkheden waarmee we te maken hebben gehad achter de schermen uiteindelijk niet te zien zijn in het eindresultaat. Het ziet eruit als een heel mooi, logisch geheel in het gebouw. Het kleurenpalet is mooi op elkaar afgestemd. En voor mij persoonlijk schuurt het bijna tegen architectuur, terwijl we interieurontwikkelaar zijn, dus dit was voor ons best een uitdaging. Je zoekt de grenzen op. Dit is bijna bouwkundig. Maar daar hebben we geen last van gehad. Ik ben er trots op dat we zo’n groot meubel hebben kunnen creëren die voldoet aan alle regels en de moderne tijd.
Hendrik-Jan: De meerwaarde van Zwartwoud zit hem voor mij in de flexibiliteit en het geduld in het hele proces, maar nog meer in überhaupt de creativiteit om te komen tot deze inrichting, als volwaardig interieurontwerper die luistert naar de klantvraag en op zoek is naar: ‘Wat kan er wél?’ En meegaat in het hele proces dat nodig is om tot dit resultaat te komen.
Eric: Dankjewel voor het mooie compliment, we voelen ons vereerd!
Hendrik-Jan: Ik hoop dat dit een visitekaartje is binnen het Rijk en binnen de Belastingdienst: dat we dit soort dingen aankunnen, deze visie kunnen verwezenlijken tot concreet resultaat en dat jullie als leverancier hebben bewezen dat jullie dit aankunnen. Ik hoop dat dit de komende jaren als een soort olievlek zal verspreiden in de transformatie van onze Rijkspanden.
Get in touch with [name visible on live site]
We'd love to tell you more about how we work. Schedule an appointment with us right away or leave your details. We will contact you as soon as possible.
